Η κατάθλιψη είναι μια σοβαρή διαταραχή που αλλάζει όχι μόνο τη ζωή του ατόμου που τη βιώνει αλλά και των ανθρώπων που αποτελούν το στενό περιβάλλον του. Εάν έχεις κι εσύ ένα αγαπημένο πρόσωπο που πάσχει από κατάθλιψη, ίσως αναρωτιέσαι πώς θα μπορούσες να το βοηθήσεις αποτελεσματικά. Μπορεί μάλιστα στο παρελθόν να είχες προσπαθήσει να προσφέρεις βοήθεια και να είχες απογοητευτεί βλέποντας την κατάσταση να μην βελτιώνεται. Η Συμβουλευτική ψυχολόγος – NLP Practitioner Μαρία Μεραμβελιωτάκη-Simon σου δείχνει τον τρόπο να το κάνεις σωστά.
Για να βοηθήσεις το αγαπημένο σου πρόσωπο, είναι σημαντικό:
Να κατανοήσεις τη φύση της διαταραχής αυτής, καθώς και τις συνέπειές της. Η κατάθλιψη είναι κάτι πολύ πιο βαθύ από μια απλή θλίψη ή μελαγχολία και χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένα συμπτώματα όπως διαρκές συναίσθημα θλίψης ή κενού, απώλεια ευχαρίστησης για δραστηριότητες που πριν ήταν ευχάριστες, απώλεια ελπίδων, χαμηλή αυτοεκτίμηση, εκνευρισμός, αλλαγές στον ύπνο και στην όρεξη για φαγητό, αίσθημα εξουθένωσης, ενοχές, έλλειψη συγκέντρωσης, χρήση ουσιών, αυτοκτονικές σκέψεις. Βέβαια, η εμφάνιση των συμπτωμάτων ποικίλει από άνθρωπο σε άνθρωπο και δεν εμφανίζουν όλοι τα ίδια συμπτώματα ή με την ίδια ένταση.
Εάν κρίνεις ότι η κατάσταση είναι σοβαρή και ειδικά εάν υπάρχει αυτοκτονικός ιδεασμός, θα ήταν χρήσιμο να ενθαρρύνεις το αγαπημένο σου πρόσωπο να αρχίσει κάποια θεραπεία. Είναι σημαντικό να θυμάσαι ότι η κατάθλιψη είναι μια θεραπεύσιμη διαταραχή και να το υπενθυμίζεις και στον ενδιαφερόμενο. Η φύση της κατάθλιψης είναι βέβαια τέτοια, που ο άνθρωπος ο οποίος υποφέρει από αυτήν μπορεί να μην νιώθει το κίνητρο να αρχίσει θεραπεία.
Εάν το άτομο δεν επιθυμεί να αρχίσει κάποια θεραπεία, προσπάθησε να δείξεις κατανόηση και να δηλώσεις την υποστήριξή σου μέχρι να νιώσει έτοιμο για το επόμενο βήμα.
Πολύ συχνά η κατάθλιψη ενός ανθρώπου μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα κούρασης, απογοήτευσης ή ακόμα και θυμού στα άτομα του στενού του περιβάλλοντος. Για να είσαι αποτελεσματικός/ή στην προσπάθειά σου να τον βοηθήσεις, είναι σημαντικό να φροντίζεις τον εαυτό σου και να έχεις ελεύθερο χρόνο και εκτός της κατάστασης. Με αυτόν τον τρόπο μπορείς να απαλύνεις τη δική σου κούραση και να είσαι πιο θετικός/ή απέναντι στον άνθρωπό σου.
Θυμήσου ότι η κατάθλιψη δεν είναι η πραγματική φύση του αγαπημένου σου προσώπου. Η διαταραχή αυτή αλλοιώνει τη συμπεριφορά και το συναίσθημα και αυτό που βλέπεις στην επιφάνεια είναι αποτέλεσμα αυτής της αλλοίωσης. Εάν, για παράδειγμα, ο/η σύντροφός σου δεν έχει ερωτική διάθεση, προσπάθησε να μην το παίρνεις προσωπικά, μιας και η κατάθλιψη δημιουργεί απώλεια της ικανότητας για ευχαρίστηση σε πολλούς τομείς της ζωής.
Δείξε του/της ότι τον/την αγαπάς άνευ όρων και ότι θα είσαι εκεί όταν σε χρειάζεται. Ακόμα και όταν θέλεις να εκφράσεις την κούραση ή τον εκνευρισμό σου, προσπάθησε να εξηγήσεις ότι αισθάνεσαι έτσι λόγω του προβλήματος που αντιμετωπίζει και πως συνεχίζεις να τον εκτιμάς ως προσωπικότητα.
Τι να αποφεύγεις να λες
Πολύ σημαντικό είναι επίσης να είσαι προσεκτικός/ή στον τρόπο με τον οποίο επικοινωνείς με έναν άνθρωπο που υποφέρει από κατάθλιψη. Απόφυγε λοιπόν να του πεις:
“Τι σου λείπει; Δεν έχεις σοβαρά προβλήματα για να αισθάνεσαι έτσι. Όλα είναι μες στο μυαλό σου. Πρέπει ν’ αρχίσεις να σκέφτεσαι θετικά”.
Η κατάθλιψη δεν δημιουργείται απαραίτητα από την σοβαρότητα των προβλημάτων που υπάρχουν στη ζωή κάποιου μια δεδομένη στιγμή. Τα αίτια της δημιουργίας της συχνά είναι πολυπλοκότερα από ό,τι φανταζόμαστε. Όπως και να έχει, η παραπάνω πρόταση υπαινίσσεται ότι η κατάθλιψη που αισθάνεται ο άνθρωπός σου είναι παράλογη κι ότι όλα θα φτιάξουν όταν αρχίσει να σκέφτεται θετικά. Οι περισσότερες έρευνες βέβαια δείχνουν ότι οι ίδιοι οι καταθλιπτικοί συχνά κατηγορούν τον εαυτό τους που νιώθουν έτσι και πιέζονται εσωτερικά για να νιώσουν καλύτερα. Αυτή η εσωτερική κριτική και η πίεση είναι όμως ένας από τους παράγοντες που διατηρούν τον κύκλο της κατάθλιψης.
“Θέλεις πραγματικά να νιώσεις καλύτερα; Όποιος θέλει, μπορεί”.
Παρόμοια με την πρώτη πρόταση, έτσι και αυτή ασκεί πίεση για γρήγορη βελτίωση και υπονοεί ότι η καλυτέρευση είναι θέμα θέλησης. Όταν όμως κάποιος ακούει τη φράση: “Όποιος θέλει, μπορεί”, πιθανώς να αισθανθεί αποτυχημένος, μιας και δεν μπορεί να νικήσει την κατάθλιψη.
“Κανείς δεν είπε ότι η ζωή είναι εύκολη. Όλοι έχουν προβλήματα. Σταμάτα να λυπάσαι τον εαυτό σου και δείξε δύναμη”.
Ο εκνευρισμός που προκαλεί η καθημερινή τριβή με κάποιον άνθρωπο που υποφέρει από κατάθλιψη μπορεί να οδηγήσει τα άτομα του περιβάλλοντός του να φερθούν με αυστηρότητα πιστεύοντας ότι με αυτόν τον τρόπο θα τον ξυπνήσουν και θα τον κάνουν να δει την πραγματικότητα. Η ήδη χαμηλή αυτοεκτίμηση και η αποδοκιμασία του εαυτού που υπάρχει στην κατάθλιψη μπορεί όμως να ενισχυθεί με τέτοιου είδους προτάσεις οδηγώντας σε περαιτέρω θλίψη.
Πιο πολύ από την αυστηρότητα τον άνθρωπό σου μπορεί να βοηθήσει η συμπόνια, η εμπιστοσύνη, η αγάπη άνευ όρων και το να ξέρει πως τον αποδέχεσαι και του συμπαραστέκεσαι. Εάν νιώσει το αντίθετο, ίσως να εντείνει την απομόνωσή του, όχι μόνο για να μην αισθάνεται απόρριψη, αλλά και για να μην αισθάνεται ότι αποτελεί βάρος.