Σε σπρέι, σε στικ ή με μπίλια, βιολογικά ή όχι, τα αποσμητικά ποικίλλουν και βάζουν τα δυνατά τους να κρατήσουν άοσμες τις μασχάλες μας καθ΄ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Χρειάζεται όμως προσοχή, γιατί αποσμητικό (deodorant) δεν σημαίνει ανθιδρωτικό (antiperspirant) και τα προϊόντα αυτά δεν είναι πάντοτε αθώα.
Ο ιδρώτας είναι φυσιολογικός
Ένας ενήλικος παράγει περίπου μισό λίτρο ιδρώτα την ημέρα και, στην περίπτωση που έχει υπερίδρωση, μπορεί να φτάσει μέχρι τα δέκα λίτρα. Ο ιδρώτας, καθώς εξατμίζεται από την επιφάνεια του δέρματος, προκαλεί πτώση της θερμοκρασίας. Άρα το να ιδρώνεις είναι καλό και φυσιολογικό, αφού πρόκειται για έναν μηχανισμό προστασίας που επιτρέπει στο σώμα να διατηρεί την εσωτερική του θερμοκρασία σε σωστά επίπεδα. Η μεγάλη εφίδρωση και η επίμονη μυρωδιά είναι το πρόβλημα που αναζητά λύση, επειδή δυσκολεύει την καθημερινότητα – κυρίως σε σχέση με τους γύρω μας.
Γιατί μυρίζει;
Ο ιδρώτας είναι συνήθως άχρωμος και αποτελείται κατά 95% από νερό, ενώ εμπεριέχει μέταλλα, ουρία, αμμωνία και άλλα στοιχεία. Κανονικά είναι άοσμος, όμως καθώς αποσυντίθεται κάτω από την επίδραση των βακτηρίων του δέρματος (που στο υγρό και θερμό περιβάλλον της μασχάλης βρίσκονται στο στοιχείο τους), αναδίδει μια χαρακτηριστική δυσάρεστη μυρωδιά.
Η μυρωδιά του ιδρώτα εξαρτάται από την ψυχολογική κατάσταση, την κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών και ροφημάτων, τη λήψη φαρμάκων, τα επίπεδα της μελανίνης και των ορμονών, καθώς και από ορισμένες παθήσεις.
Τι κάνει το ανθιδρωτικό (antiperspirant)
Το ανθιδρωτικό (antiperspirant) μειώνει την ποσότητα του παραγόμενου ιδρώτα (χωρίς να καταστέλλει τη συνολική ροή του). Αυτό που κάνει είναι να φράζει το ιδρωτοποιό κανάλι. Αν ένα προϊόν κατορθώνει να μειώσει τον ιδρώτα κατά 20% τουλάχιστον στους μισούς από τους ανθρώπους που συμμετέχουν στη δοκιμή του προϊόντος, τότε χαρακτηρίζεται ανθιδρωτικό.
Γιατί είναι επικίνδυνο
Τα άλατα (οξείδια) του αλουμινίου που περιέχει ένα ανθιδρωτικό σφίγγουν τους πόρους του δέρματος μειώνοντας έτσι την παραγωγή ιδρώτα έως και 75%. Η χρήση του ανθιδρωτικού, ανάλογα με την ευαισθησία του οργανισμού, μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να οδηγήσει σε δερματολογικά προβλήματα (ερεθισμό, φαγούρα, τσούξιμο) ή ακόμα και σε μολύνσεις λόγω της απόφραξης των πόρων γύρω από τους ιδρωτοποιούς αδένες. Στη χειρότερη περίπτωση οι μολύνσεις αυτές εκδηλώνονται με πρήξιμο στη μασχάλη, οπότε απαιτείται άμεση επίσκεψη στον δερματολόγο.
Από την άλλη μεριά, τα άλατα αλουμινίου, σύμφωνα με έρευνα των Πανεπιστημίων Reading στο Berkshire και Keele στο Staffordshire της Αγγλίας (δημοσιεύθηκε στο Journal of Applied Toxicology), μπορούν να συγκεντρωθούν κάτω και πλάγια της μασχάλης, μια περιοχή που είναι ευάλωτη στον καρκίνο λόγω των αδένων που βρίσκονται εκεί. Τα άλατα αυτά είναι ενδεχόμενο να περάσουν και στον ιστό του μαστού. Όπως αναφέρουν οι ίδιες έρευνες, τα άλατα του αλουμινίου συμπεριφέρονται ως οιστρογόνα μέσα στο σώμα, δηλαδή σαν την ορμόνη που θεωρείται η πιο ένοχη για τον καρκίνο στις γυναίκες.
Ακόμα, άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι η συσσώρευση αλουμινίου στο σώμα δεν σχετίζεται μόνο με τον σχηματισμό καρκινικών όγκων αλλά και με τη νόσο Αλτσχάιμερ. Επίσης τα συντηρητικά τύπου “parabens” που χρησιμοποιούνται στα ανθιδρωτικά προϊόντα, αν και είναι εγκεκριμένα, έχουν χαρακτηριστεί ύποπτα για τη δημιουργία καρκίνου του μαστού, επειδή με τη χρόνια χρήση συσσωρεύονται κοντά στον μαστό.
Τι κάνει το αποσμητικό
Το αποσμητικό (deodorant) επιτρέπει μεν τη φυσική διαδικασία της εφίδρωσης, καταπολεμά δε την άσχημη μυρωδιά με αντισηπτικές ουσίες που εξαλείφουν τα βακτήρια, το αίτιο δηλαδή της δυσοσμίας. Τα βασικά ενεργά συστατικά του αποσμητικού είναι αντισηπτικές ουσίες, που εμποδίζουν τον βακτηριδιακό πολλαπλασιασμό και αποτελούνται κυρίως από παράγωγα της φαινόλης, της αιθανόλης και αιθέρια έλαια. Επίσης περιέχει ουσίες που καλύπτουν τις μυρωδιές, καθώς και αναστολείς ενζύμων. Το οινόπνευμα που ενδεχομένως υπάρχει στη σύστασή του δημιουργεί ξηρότητα στην περιοχή.
Ανθιδρωτικό και αποσμητικό μαζί: κακό κοκτέιλ
Τα περισσότερα από τα αποσμητικά συνδυάζουν και τις δύο ιδιότητες: αποσμητικό και ανθιδρωτικό μαζί (deodorant and antiperspirant). Γι΄ αυτό χρειάζεται μεγάλη προσοχή στην ανάγνωση των ετικετών.Το συμπέρασμα των ερευνών που προαναφέρθηκαν είναι πως, όταν συνδυάζεται το ανθιδρωτικό με το αποσμητικό σε ένα προϊόν, γίνεται συγκέντρωση τοξινών, η οποία ενδέχεται να προκαλέσει μετάλλαξη κυττάρων στην περιοχή.
Θα πρέπει να σημειωθεί πως όλα τα παραπάνω παραμένουν απλώς ενδείξεις και τα αποσμητικά δεν έχουν κριθεί επισήμως ένοχα για πρόκληση καρκίνου στον μαστο. Όμως, σύμφωνα με επιστήμονες όπως η Philippa Darbre που διεξήγαγε την σχετική έρευνα στο πανεπιστήμιο του Reading, τα μέχρι τώρα στοιχεία πρέπει να μας προβληματίσουν. Γι΄ αυτό και ζητά να διερευνηθεί περισσότερο το θέμα, ενώ θεωρεί ότι είναι ασφαλέστερο να χρησιμοποιούμε αποσμητικά που περιέχουν φυσικά συστατικά.
Η επικίνδυνη ώρα
Το πρόβλημα γίνεται μεγαλύτερο, όταν χρησιμοποιούμε το αποσμητικό αμέσως μετά το ξύρισμα της μασχάλης, όταν δηλαδή το δέρμα είναι πιο ευάλωτο και δεν μπορεί να αντισταθεί στην απορρόφηση των ουσιών.
Τα βιολογικά έχουν διαφορά;
Τα συμβατικά αποσμητικά και ανθιδρωτικά περιέχουν εκτός από άλατα αλουμινίου και άλλα συστατικά που μπορεί να αποδειχθούν επικίνδυνα, όπως συντηρητικά που πιθανόν να προκαλούν αλλεργίες. Αντίθετα, στα βιολογικά αποσμητικά, που σέβονται τις σωματικές λειτουργίες και το περιβάλλον, κανονικά δεν θα πρέπει να υπάρχουν καθόλου τέτοια στοιχεία. Συνήθως στη σύνθεσή τους περιλαμβάνονται φυσικά αιθέρια έλαια όπως πορτοκάλι, περγαμόντο, κέδρος, τριαντάφυλλο, χαμομήλι, κίτρο και φασκόμηλο.
Η σωστή επιλογή
Εξαρτάται από το σώμα του καθενός και την ποσότητα του ιδρώτα που εκκρίνει σε καθημερινή βάση. Σε φυσιολογικές περιπτώσεις ένα απλό αποσμητικό – όχι ανθιδρωτικό – και μάλιστα βιολογικό, είναι το καλύτερο. Για εκείνους όμως που κάτω από ορισμένες συνθήκες (όπως το στρες των εξετάσεων ή μια κρίσιμη συνάντηση) έχουν πολύ μεγάλη εφίδρωση, η λύση είναι να επιλέγουν κυρίως βαμβακερά ρούχα, που επιτρέπουν στο δέρμα να αναπνέει καλύτερα. Αν κάποιος δεν θέλει να χρησιμοποιεί αποσμητικό, υπάρχει η λύση του αντισηπτικού σαπουνιού, το οποίο εμποδίζει τις μυρωδιές, αλλά επιτρέπει τον ιδρώτα.
Ένας βραδινός κανόνας
Σε κάθε περίπτωση στο τέλος της ημέρας οι μασχάλες πρέπει να πλένονται σχολαστικά, για να απαλλαχτούν από το χημικό αποσμητικό – ανθιδρωτικό κοκτέιλ. Καλό θα ήταν επίσης να αλλάζουμε κάθε τόσο μάρκα αποσμητικού, για να μην λαμβάνει συνέχεια ο οργανισμός μας τον ίδιο συνδυασμό χημικών ουσιών.
Προσοχή!
Δεν χρησιμοποιούμε τα αποσμητικά σε άλλο μέρος του σώματος εκτός από τις μασχάλες γιατί, αν φραγούν ταυτόχρονα πολλοί ιδρωτοποιοί αδένες, το σώμα θα υπερθερμανθεί! Επίσης δεν χρησιμοποιούμε ποτέ τέτοια σκευάσματα πριν από την έκθεση στον ήλιο.
