Οι αρθρώσεις θέλουν φροντίδα, γιατί καταπονούνται καθημερινά και κινδυνεύουν από φθορές. Να τις προσέχεις λοιπόν από νωρίς, για να μπορείς να κινείσαι άνετα και χωρίς πόνους μέχρι τα βαθιά γεράματα.
Πριν αρχίσουν οι πόνοι
Το 65-85% των ανθρώπων άνω των 65 ετών σε όλο τον κόσμο υποφέρει από εκφυλιστική οστεοαρθροπάθεια ή κοινώς αρθρίτιδα (όρος συνηθισμένος, αλλά επιστημονικά αδόκιμος). Πρόκειται για μια χρόνια πάθηση, γνωστή από την αρχαιότητα, που καταπονεί και καταστρέφει τις αρθρώσεις. Αφορά κατ΄ αρχάς στον αρθρικό χόνδρο και αργότερα επεκτείνεται στα παρακείμενα οστά. Τα αρχικά της συμπτώματα είναι πολύ ήπια, όπως πόνος στην άρθρωση, ο οποίος συνοδεύεται από ευκολότερη κόπωση, μείωση ή και αποφυγή ορισμένων δραστηριοτήτων. Όσο περνούν τα χρόνια τα συμπτώματα γίνονται ακόμα πιο έντονα, ενώ παρατηρείται και κάποιος περιορισμός στην κινητικότητα της συγκεκριμένης άρθρωσης, δυσκαμψία, μέχρι και πλήρης αγκύλωσή της, που συνεπάγεται μελλοντικά και μυϊκή ατροφία.
Ποιες αρθρώσεις είναι πιο ευπαθείς
Οι οστεοαρθροπάθειες είναι το αποτέλεσμα της καταπόνησης των αρθρικών χόνδρων από τις συνεχείς και, μερικές φορές, αρκετά ισχυρές μηχανικές φορτίσεις. Οι αρθρώσεις που κυρίως προσβάλλονται είναι του ισχίου, το γόνατο και η σπονδυλική στήλη, καθώς δέχονται συνεχώς φορτίσεις, σε αντίθεση με τις αρθρώσεις των άνω άκρων όπου σπανίως παρατηρούνται εκφυλιστικές οστεοαρθροπάθειες.
Οι νέοι, καίτοι πολλές φορές έχουν έντονες επαγγελματικές ή άλλες δραστηριότητες (π.χ ανεβοκατεβαίνουν σκάλες, σηκώνουν βάρη, στέκονται πολλή ώρα όρθιοι, τρέχουν, χορεύουν κλπ.), με συνέπεια την καταπόνηση των αρθρικών χόνδρων, δεν παρουσιάζουν οστεοαρθριτικές αλλοιώσεις, γιατί οι αρθρικοί χόνδροι στη νεαρή ηλικία έχουν εκ φύσεως την ικανότητα να αντέχουν συνεχείς καταπονήσεις χωρίς την παραμικρή φθορά. Το γεγονός αυτό αποδίδεται στην καλή καταβολή, τη διατροφή και τη διατήρηση των χονδροκυττάρων τους και ως εκ τούτου στην πολύ καλή διάπλαση και διατροφή του χόνδρου των αρθρικών επιφανειών.
Τι προκαλεί την οστεοαρθροπάθεια
Για την εμφάνιση της εκφυλιστικής οστεοαρθροπάθειας λαμβάνονται υπόψη δύο παράμετροι: Η μία σχετίζεται με τη φόρτιση των αρθρικών χόνδρων και η άλλη με την ποιότητά τους, συναρτήσει της ηλικίας. Η πρώτη παράμετρος, που αφορά στη μηχανική φόρτιση των αρθρικών χόνδρων, διαχωρίζεται: α) στη φόρτιση εκείνη που οφείλεται σε λειτουργικές αιτίες και β) σε εκείνη που οφείλεται σε σωματικές αιτίες. Στις λειτουργικές αιτίες περιλαμβάνονται:
Το υπερβάλλον σωματικό βάρος (πολύ σημαντική αιτία, που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής).
Η παρατεταμένη επαγγελματική δραστηριότητα (άρση βάρους, πολλές σκάλες, τρέξιμο κλπ.).
Καταπονητικές δραστηριότητες, όπως ορειβασία, σκι, αναρριχήσεις, καταδύσεις κλπ.).
Καταπονητικές δραστηριότητες κοινωνικο-οικογενειακού τύπου (διπλό ωράριο εργασίας με λιγότερο ύπνο, μεγαλύτερη ψυχική ένταση κλπ.).
Έντονες αθλητικές δραστηριότητες ή καταπονητικές σωματικές ασκήσεις δυσανάλογες της ηλικίας και χωρίς παρακολούθηση γυμναστή ή ακόμα και ειδικού γιατρού.
Ορισμένες αφύσικες στάσεις κατά τη διάρκεια της εργασίας, όπως αυτή που παίρνουν οι ζωγράφοι εκκλησιών όταν ζωγραφίζουν τρούλους ή λοξές επιφάνειες ή τα άτομα που εργάζονται σε πολύ στενούς χώρους κλπ.
Στις σωματικές περιλαμβάνονται διάφορες αξονικές παρεκκλίσεις που επαυξάνουν τη φόρτιση, όπως δυσμορφία στα γόνατα, πλατυποδία, ανισοσκελία ή σκολίωση.
Τι να προσέχεις
Υπεύθυνος τελικά για την εκφυλιστική οστεοαρθροπάθεια είναι ο συνδυασμός πολλών και ισχυρών μηχανικών πιέσεων και βιολογικής ανεπάρκειας του αρθρικού χόνδρου. Αυτό που μπορείς να κάνεις είναι να προσέχεις τις πιέσεις που ασκούνται στις αρθρώσεις σου:
Να ελέγχεις τον βαθμό, την ένταση, τη διάρκεια και τη φορά των μηχανικών φορτίσεων.
Να ξεκουράζεσαι επαρκώς.
Να μη στέκεσαι πολλή ώρα όρθιος/α και σε ακινησία.
Να γυμνάζεσαι σωστά και να διαλέγεις δραστηριότητες ανάλογες με την ηλικία σου.
Να ελέγχεις το σωματικό σου βάρος, γιατί το επιπλέον αποτελεί μία μόνιμη και διαρκή καταπόνηση για τις αρθρώσεις.
Να συμβουλευτείς τον γιατρό σου, αν διαπιστώσεις ενοχλήσεις σε κάποια άρθρωση ή μία έστω και μικρή αξονική παρέκκλιση στα κάτω άκρα ή στη σπονδυλική στήλη.
Βοηθάει η σωστή διατροφή;
Δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία που να υποστηρίζουν τη συσχέτιση της οστεοαρθροπάθειας με τη διατροφή. Ωστόσο κάποιοι ασθενείς παρουσίασαν βελτίωση της κατάστασής τους, όταν αύξησαν την κατανάλωση λιπαρών ουσιών προερχόμενων από τα ψάρια (ωμέγα-3 λιπαρά οξέα). Οπωσδήποτε όμως μια ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε λαχανικά, φρούτα και ελαιόλαδο αλλά φτωχή σε ζωικές πρωτεΐνες είναι απαραίτητη, γιατί συμβάλλει στη γενικότερη υγεία του οργανισμού και στη διατήρηση του βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα, με αποτέλεσμα τη μικρότερη καταπόνηση των αρθρώσεων.
