Τι βλαστημάμε, όταν αναφερόμαστε στο Φελέκι μας;

“Γ@μώ το φελέκι μου”… Προσφιλής αντρική (κυρίως) βλαστήμια. Τι είναι όμως το φελέκι, που το βλαστημάμε σε στιγμές εκνευρισμού, απογοήτευσης κλπ.;

Το φελέκι είναι η τύχη μας. Επομένως, όταν το μελετάμε, βλαστημάμε την τύχη μας…

Κατά το λεξικό του Μπαμπινιώτη, η λέξη φελέκι έχει τούρκικη προέλευση (felek) και σημαίνει τύχη. Όμως έχει τις ρίζες της στο αραβικό falak, που σημαίνει ουράνια σφαίρα.

Φελέκι και Τροχός της τύχης

Όπως αναφέρει ο Νίκος Σαραντάκος σε σχετικό άρθρο του, η έννοια της τύχης αναπτύχθηκε δευτερογενώς, μέσω της αστρολογίας.

Επίσης, στο ίδιο άρθρο σημειώνει και άλλα ενδιαφέροντα για το φελέκι:

Στο διήγημά του “Ο ξεπεσμένος δερβίσης” ο άγιος Παπαδιαμάντης βάζει τον ήρωα του διηγήματος να επαναλαμβάνει κάθε τόσο “Μπου ντουνιά τσαρκ φιλέκ”, που το μεταφράζει μέσα στο διήγημα: “Αυτός ο κόσμος είναι σφαίρα και γυρίζει”.

Η παροιμία έχει και δεύτερο μισό, που περιλαμβάνεται στο ίδιο διήγημα: “Ασκ ολσούν τσιβιρινέκ” και που ο Παπαδιαμάντης το μεταφράζει “Χαρά σ’ εκείνον που ξέρει να τον γυρίζει”.

Στο γλωσσάρι της κριτικής έκδοσης των Απάντων (επιμ. ΝΔ Τριανταφυλλόπουλου) υποδεικνύεται η σωστή μορφή της τουρκικής παροιμίας: “Αυτός ο κόσμος είναι τροχός της τύχης, καλότυχος όποιος ξέρει να τον γυρίζει”.

Τσαρκ είναι ο τροχός – η τηλεοπτική εκπομπή Τροχός της τύχης (Wheel of Fortune) έχει στα τουρκικά τον τίτλο Τσαρκ φιλέκ.