Το πρώτο Πανεπιστήμιο του κόσμου ιδρύθηκε τον 6ο π.Χ αιώνα στον Κρότωνα της Ιταλίας και ήταν ελληνικό. Πρόκειται για την Πυθαγόρειο Σχολή, στην οποία δίδασκε ο μεγάλος φιλόσοφος και μαθηματικός της αρχαιότητας Πυθαγόρας.
Η διδασκαλία γινόταν με προφορικό τρόπο και οι προϋποθέσεις για την είσοδο των μαθητών – και των δύο φύλων – ήταν αυστηρές. Ο μαθητής έπρεπε να υιοθετήσει έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο ζωής, να ασκηθεί στην εγκράτεια, να τηρεί απόλυτη σιωπή για κάποια έτη, να απέχει από συγκεκριμένες τροφές και να κάνει καθαρμούς.
Όπως αναφέρει ο Σταύρος Σταφυλάκης στο σύγγραμμά του “Τα αρχαιότερα πανεπιστήμια του κόσμου” (Από τον 6ο π.Χ. αιώνα ως και το 1500), την Πυθαγόρειο Σχολή στη χρονολογική σειρά ακολουθούν:
Ακαδημία του Πλάτωνος (Αθήνα), ίδρυση 387 π.Χ.
Πανεπιστήμιο της Πατλιπούτρα (Ινδία), 3ος π.Χ. αι.
Αυτοκρατορικό Πανεπιστήμιο Πεκίνου (Κίνα), 124 π.Χ.
Πανδιδακτήριον της Μαγναύρας (Κωνσταντινούπολη), 425.
Ακαδημία της Γκοντισαπούρ (Περσία), 6ος αιώνας.
Ο Οίκος της Σοφίας (Bayt al-Ḥikmah), Βαγδάτη, 830.
Σχολή Ασικάγκα (Ashikaga Gakkō), Ιαπωνία, 9ος αι.
Πανεπιστήμιο της Μπολόνια (Ιταλία), 1088
Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (Αγγλία), 1111
Αξίζει να σημειωθεί πως το Χάρβαρντ είναι το πρώτο αμερικανικό πανεπιστήμιο, το οποίο ιδρύθηκε το 1636.
Επίσης το πρώτο σύγχρονο ελληνικό είναι το Πανεπιστήμιο Αθηνών, το οποίο ιδρύθηκε το 1837.