Πού βρίσκεται το Τιμπουκτού, όπου “πήγαιναν” κάποτε πολλοί Έλληνες πάνω στα νεύρα τους;

“Θα σηκωθώ να φύγω, να πάω στο Τιμπουκτού”.

Παλιότερα πολλοί χρησιμοποιούσαν αυτή τη φράση πάνω σε ένα ξέσπασμα αντίδρασης προς το κατεστημένο. Το Τιμπουκτού (Timbuktu) όμως δεν είναι ουτοπία, ούτε εξωτική ζούγκλα, ούτε το πιο μακρινό μέρος της γης. Είναι μια πραγματική πόλη της δυτικής Αφρικής κοντά στον ποταμό Νίγηρα, μυστηριώδης, απομονωμένη και δυσπρόσιτη. Όπως όλα τα παράξενα μέρη του κόσμου.

Η Αθήνα της Αφρικής

Τα ονόματα που την περιγράφουν εξάπτουν περισσότερο τη φαντασία: Την έχουν αποκαλέσει Αθήνα της Αφρικής, μαύρη Οξφόρδη, μυθική πόλη, Ρώμη του Σουδάν, Μέκκα της Σαχάρας, μαύρο μαργαριτάρι της ερήμου, πόλη των 333 αγίων. Η φήμη της συνδέθηκε με την εμπορική διακίνηση του αλατιού, του χρυσού και των σκλάβων.

Όπως και η φημισμένη περιοχή της… εξωγήινης φυλής των Dogon, το Τιμπουκτού αποτελεί έναν από τους πιο γνωστούς προορισμούς της χώρας του Μάλι. Είναι το σταυροδρόμι όπου “η καμήλα συναντάει το κανό”.

Μια ιστορία γραμμένη με χρυσάφι

Οι θρύλοι που περιβάλλουν το Τιμπουκτού το κάνουν να διατηρεί το μερίδιό του στη δόξα του αφρικανικού παρελθόντος. Σύμφωνα με την ιστορία, κάποτε ανήκε στις πλουσιότερες πόλεις της Αφρικής. Τον 14ο αιώνα ο αυτοκράτορας του Mali Mansa Mussa κατέλαβε την πάμπλουτη πόλη και ταξίδεψε στη Μέκκα για προσκύνημα. Στο πέρασμά του από την Αίγυπτο έκανε τις συναλλαγές του με 180 τόνους χρυσάφι που κουβαλούσαν οι 60.000 αχθοφόροι που είχε μαζί του. Το αιγυπτιακό νόμισμα έχασε αμέσως την αξία του, ενώ φούντωσαν οι φήμες ανάμεσα στους Αιγύπτιους για μια πόλη γεμάτη χρυσάφι, χτισμένη βαθιά μέσα στην καρδιά της Αφρικής. Οι στέγες των σπιτιών της, όπως έλεγαν, ήταν φτιαγμένες από χρυσάφι και οι δρόμοι της στρωμένοι με το λαμπερό πολύτιμο μέταλλο.

Οι πολιτιστικοί του θησαυροί

Το Τιμπουκτού είναι σήμερα μια από τις πιο φτωχές πόλεις ανήκοντας σε μια από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου. Ωστόσο, από το 1988 αποτελεί ανακηρυγμένο Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την Unesco.

Ο κρυφός του πλούτος, εκείνος που το κάνει να είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα μέρη του κόσμου, όπως ισχυρίζονται κάποιοι, δεν έχει σχέση με το χρυσάφι: Είναι οι πολιτιστικοί του θησαυροί, συγκεντρωμένοι σε 2 μουσεία και κυρίως στο Ινστιτούτο Ahmed Baba, που είναι αφιερωμένο στην προστασία παλαιών, σπάνιων επιστημονικών χειρόγραφων της περιοχής, τα οποία συντηρεί με μεγάλη επιμέλεια.

Κάποια βιβλία είναι γραμμένα με χρυσά γράμματα, ενώ άλλα “μιλούν” στη γλώσσα των Τουαρέγκ, της παράξενης γαλάζιας φυλής της ερήμου. Πρόκειται για γραπτές πραγματείες οι οποίες περιέχουν γνώσεις μαθηματικών, αστρονομίας, αστρολογίας, ιατρικής, βοτανολογίας, ισλαμικού δικαίου (μαθήματα ειρήνης μέσω του διαλόγου), ημερολογιακούς υπολογισμούς, ποίηση και μουσική. Ο αριθμός τους ξεπερνά τις 20.000. Τόσοι φημολογείται ότι ήταν και οι σπουδαστές που φοιτούσαν από τον 12ο ως τον 16ο αιώνα στα 3 πανεπιστήμια της πόλης – την εποχή που η πόλη αποτελούσε φάρο γνώσης για την Αφρική.

Σπουδές αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας

Στο επίκεντρο των πανεπιστημιακών σπουδών στο Τιμπουκτού ήταν η θεολογία, οι ισλαμικές σπουδές, η νομική αλλά και η αρχαία ελληνική φιλοσοφία, όπως γινόταν σε όλα τα μεσαιωνικά πανεπιστήμια του κόσμου. Υπήρχαν επίσης σχολές φυσικής, χημείας, αστρονομίας, γλωσσολογίας, γεωγραφίας, ιστορίας, τέχνης, λογοτεχνίας, χειρουργικής. Όποιος ήθελε μπορούσε επίσης να διδαχθεί ξυλουργική, γεωργία, κατασκευή υποδημάτων, ράψιμο, αλιεία και πλοήγηση.

Η λεηλασία των παλιών βιβλιοθηκών

Η μαύρη Οξφόρδη αναφέρεται ότι διέθετε επίσης 180 σχολές διδασκαλίας του Κορανίου. Ο καθένας μπορούσε να παραγγείλει στην τεράστια βιβλιοθήκη της αντίγραφα θεολογικών και φιλοσοφικών έργων, τα οποία και διακινούσε εμπορικά.

Ειδικοί από επιστημονικές οργανώσεις πολλών χωρών έσπευσαν τα τελευταία χρόνια να περισώσουν ό,τι μπορούσαν από τα 300.000 συνολικά κειμήλια ιστορικής αξίας που υπολογίζεται ότι υπάρχουν κρυμμένα στο Μάλι. Η λεηλασία των παλιών βιβλιοθηκών θεωρείται ότι άρχισε από την εισβολή του Μαρόκου το 1591 και συνεχίστηκε ακόμα και όταν η χώρα έγινε γαλλική αποικία το 1893.

Αναλφαβητισμός και βαρβαρότητα

Στη χρυσή εποχή του το Τιμπουκτού υπήρξε πνευματικό κεφάλαιο της Αφρικανικής ηπείρου και κέντρο διάδοσης του Ισλαμισμού. Η στρατηγική γεωγραφική του θέση το έκανε σπουδαίο εμπορικό κέντρο συναλλαγών για Βερβερίνους, Άραβες, Εβραίους και Χριστιανούς εμπόρους. Το ορυκτό αλάτι περνάει ακόμα από εκεί, φορτωμένο στις καμήλες των καραβανιών. Όσοι κοιτάξουν όμως το σημερινό του πρόσωπο, θα δουν ότι η πόλη που κάποτε ήταν συνώνυμη της καλλιέργειας του πνεύματος, της δικαιοσύνης και της ειρήνης, ανήκει σε μια χώρα με ποσοστό αναλφαβητισμού 80% και το μεγαλύτερο ποσοστό εφαρμογής κλειτοριδεκτομής (85%) στον κόσμο.

ΔΕΣ ΚΙ ΑΥΤΑ

Πού βρίσκεται η Μάλτα;

Στον χάρτη φαίνεται να είναι το νοτιότερο μέρος της Ευρώπης, ωστόσο είναι λίγο πιο ψηλά από τη δική μας Γαύδο, που είναι όντως το τελείωμα της ηπείρου μας...

Γιατί η Ερυθρά Θάλασσα έχει αυτή την ονομασία;

Ονομάστηκε κόκκινη όχι επειδή αυτό είναι το χρώμα των νερών της, αλλά - όπως εικάζουν οι αρχαιολόγοι - γιατί εκεί ζει από αρχαιοτάτων χρόνων ένα υδρόβιο φυτό (Trichodesmium erythraeum), το οποίο εποχιακά...

Γιατί η Κασπία ονομάζεται θάλασσα, ενώ είναι λίμνη;

Υπάρχουν δύο λόγοι γι΄ αυτό: Ο πρώτος είναι γιατί έχει τεράστιο μέγεθος (η συνολική της επιφάνεια είναι 371.000 τ. χλμ.), το οποίο ξεπερνάει τις επόμενες έξι μεγαλύτερες σε έκταση λίμνες μαζί, και ο δεύτερος...

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕ ΜΑΣ

ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Πού βρίσκεται η πιο τρομακτική Αθήνα του κόσμου;

Η Βρετανική Εταιρεία Ψυχικών Ερευνών την έχει κατατάξει στα πιο στοιχειωμένα μέρη του κόσμου. Όχι τη δική μας Αθήνα αλλά την Αθήνα του...

Πού βρίσκεται η Γουαδελούπη, το εξωτικό νησί της Ευρώπης;

Μπορεί η Γουαδελούπη να βρίσκεται στα ανατολικά της Καραϊβικής Θάλασσας, όμως αυτό δεν της στερεί τη δυνατότητα να συμμετέχει στην ευρωζώνη με γαλλικό αέρα και να...

Ποιο περίεργο παγκόσμιο ρεκόρ κατέχουν τα νησιά Φόκλαντ;

Στα Νησιά Φόκλαντ στην κυριολεξία θα βρεις την ησυχία σου από ανθρώπους, αυτοκίνητα και πολύβουη ζωή αλλά όχι και από τα πρόβατα. Τα συμπαθή ζώα είναι εκεί τόσα πολλά, που...

Πού βρίσκεται το Σαν Μαρίνο, το τρίτο μικρότερο κράτος της Ευρώπης;

Η Γαληνοτάτη Δημοκρατία του Αγίου Μαρίνου - όπως είναι το επίσημο όνομα του Σαν Μαρίνο (Άγιος Μαρίνος) - είναι περίκλειστο μικροκράτος, που...