, το οποίο ξεπερνάει){kind=link}
Η Κασπία Θάλασσα είναι η μεγαλύτερη λίμνη της Γης και βρίσκεται στην ασιατική ήπειρο.
Πριν από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης “ακουμπούσε” σε μόλις 2 χώρες, τη Σοβιετική Ένωση και το Ιράν. Σήμερα συνορεύει με τη Ρωσία, το Καζακστάν, το Αζερμπαϊτζάν, το Τουρκμενιστάν και το Ιράν, εκ των οποίων οι πρώτες τρεις έχουν τμήματά τους και στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Σημαντικότερα λιμάνια της είναι το Μπακού – πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη του Αζερμπαϊτζάν, Αστάρα (Αζερμπαϊτζάν) Αστάρα (Ιράν), Ραμσάρ (Ιράν), Αστραχάν (Ρωσία), Μαχατσκαλά (Ρωσία) κ.ά.
Τεράστια και αλμυρή
Γιατί όμως η Κασπία ονομάζεται θάλασσα αφού είναι λίμνη; Υπάρχουν δύο λόγοι γι΄ αυτό: Ο πρώτος είναι γιατί έχει τεράστιο μέγεθος (η συνολική της επιφάνεια είναι 371.000 τ. χλμ.), το οποίο ξεπερνάει τις επόμενες έξι μεγαλύτερες σε έκταση λίμνες μαζί, και ο δεύτερος γιατί το νερό της είναι αλμυρό.
Η ηλικία της υπολογίζεται στα 30 εκατομμύρια έτη.
Την “τροφοδοτεί” ο Βόλγας
Η Κασπία έχει μέγιστο βάθος 1.025 μέτρα, αλλά το μέσο βάθος της ανέρχεται μόλις στα 184 μέτρα. Το επίπεδο της επιφάνειάς της βρίσκεται 28 μέτρα κάτω από την επιφάνεια των θαλασσών (δεδομένα του 2004), αποτελεί δηλαδή τμήμα ενός τεράστιου βαθυπέδου.
Παρά την αυξημένη θερινή εξάτμιση (που οφείλεται στη χαμηλή της θέση), η ποσότητα νερού της διατηρείται σταθερή χάρη στο ότι εκβάλλει σε αυτήν ο μεγαλύτερος ποταμός της Ευρώπης, ο Βόλγας. Το 80% του νερού που χύνεται στη λίμνη προέρχεται από αυτόν, ενώ το υπόλοιπο 20% από τον ποταμό Ουράλη.
Αμφότεροι οι ποταμοί αυτοί χύνονται στο βόρειο τμήμα της Κασπίας, με αποτέλεσμα η αλμυρότητα των νερών σε αυτή την περιοχή της λίμνης να είναι αισθητά μικρότερη από εκείνη των νερών του νότιου τμήματος. Κατά μέσο όρο όμως η αλμυρότητα είναι το 1/3 εκείνης του θαλασσινού νερού.
Η μοναδική απώλεια υδάτων προέρχεται από την εξάτμιση, εκτός από μικροποσότητα που παροχετεύεται μέσα από την τεχνητή διώρυγα Μανίχ. Μέσα από αυτή και τη Διώρυγα Βόλγα Ντον η Κασπία συνδέεται με την Αζοφική Θάλασσα (το βόρειο τμήμα της Μαύρης Θάλασσας). Η Αζοφική Θάλασσα βρίσκεται στα δυτικά της, ενώ ανατολικά της βρίσκεται η λίμνη Αράλη, επίσης από τις μεγαλύτερες του πλανήτη.
Παγοδρόμιο τον χειμώνα
Παρά το μέγεθος της λίμνης, το κλίμα παραμένει ηπειρωτικό, με αποτέλεσμα το βόρειο τμήμα της να παγώνει τον χειμώνα. Σε μεγάλη βαρυχειμωνιά πάγος μπορεί να σχηματισθεί και στη νότια περιοχή, ιδίως με τη μορφή λεπτού στρώματος κοντά στις όχθες.
Με κοιτάσματα πετρελαίου
Η περιοχή της Κασπίας είναι από τις πιο πλούσιες ενεργειακά του πλανήτη. Τα μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου που έχουν ανακαλυφθεί στο εσωτερικό της έχουν δημιουργήσει τριβές ανάμεσα στα κράτη που μοιράζονται σύνορα μαζί της, ενώ σημαντικό ρόλο προσπαθούν να παίξουν και οι ΗΠΑ μέσω των στρατιωτικών δυνάμεων που διατηρούν στην περιοχή.
Το 2003 η Ρωσία, το Καζακστάν και το Αζερμπαϊτζάν υπέγραψαν συμφωνία με την οποία μοίρασαν μεταξύ τους το βόρειο 64% της λίμνης, ώστε να προχωρήσουν σε εκμετάλλευση των κοιτασμάτων. Οι άλλες δύο χώρες που έχουν σύνορα με τη λίμνη δεν συμμετείχαν στη συμφωνία.