Είναι λάθος να αποκαλούμε κάποιον… ζώον και αναίσθητο, αφού αποδεδειγμένα τα ζώα έχουν ιδιαίτερες ευαισθησίες και νιώθουν μια μεγάλη ποικιλία συναισθημάτων. Υπάρχουν αναφορές για ενυδρίδες που πενθούν, γάιδαρους με κατάθλιψη, άλογα με αίσθηση του χιούμορ, φιλήδονα ιγκουάνα, ερωτικές φάλαινες, ελέφαντες με μετατραυματικό στρες, οργισμένους μπαμπουίνους και ψάρια που συναισθάνονται καταστάσεις.
Ακόμα, η ζωή είναι γεμάτη από παραδείγματα αλληλεγγύης μεταξύ ζώων (από τα πιο απλά έως τα πιο συγκινητικά), με τη διαφορά ότι συνήθως δεν φτάνουν στα αφτιά μας. Όπως μια ομάδα ελεφάντων που προσαρμόζει για χρόνια τον ρυθμό της στο βήμα του πιο αδύναμου μέλους της, ενώ θα μπορούσε κάλλιστα να το προσπεράσει και να το αφήσει να χαθεί. Ή οι σκύλοι που σώζουν αδύναμους νεοσσούς, περιθάλπουν εγκαταλελειμμένα βρέφη λαγών και βγάζουν το μωρό ενός σκοτωμένου καγκουρό από τον μάρσιπο για να το παραδώσουν σε ασφαλή χέρια. Πολύ περισσότερο δε η περίπτωση του σκύλου που ανέλαβε καθήκοντα μόνιμου συνοδού και βοηθού ενός επίσης σκύλου φίλου του με μειωμένη όραση. Εμείς θα κάναμε αυτές τις θυσίες;
Όσοι έχουν κατοικίδια ζώα το γνωρίζουν καλά: Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου οι γάτες κοιμούνται αγκαλιά με τους σκύλους πλένοντας, προστατεύοντας και φροντίζοντας ο ένας τον άλλον. Όμως οι επιστήμονες είχαν την απορία και το έψαξαν: Τα ζώα είναι ικανά να αγαπούν το ένα το άλλο και να δείχνουν αλληλεγγύη μεταξύ τους, έστω και αν ανήκουν σε διαφορετικά είδη;
Η συναισθηματική ζωή των ζώων
Πράγματι τα ζώα είναι φτιαγμένα για να αναπτύσσουν ισχυρούς δεσμούς αγάπης και φιλίας μεταξύ τους. Σύμφωνα με τον καθηγητή Οικολογίας και Εξελικτικής βιολογίας στο πανεπιστήμιο του Κολοράντο Marc Bekoff, συγγραφέα του βιβλίου “Η συναισθηματική ζωή των ζώων” (The Emotional lives of animals), τα ζώα, εκτός από μια πολύ ζωηρή και ξεχωριστή προσωπικότητα, φαίνεται να διαθέτουν και συναισθήματα που καλύπτουν όλο το φάσμα της αγάπης – και μάλιστα προς διαφορετικά είδη του ζωικού βασιλείου. Εκτός αυτού είναι ικανά να αναπτύξουν μια πολύ στενή σχέση με τον άνθρωπο που τα φιλοξενεί ξεφεύγοντας από το συνηθισμένο μοτίβο “ερέθισμα-αντίδραση”. Εξάλλου η χημεία του εγκεφάλου πολλών ειδών ζώων είναι πανομοιότυπη ή παρόμοια με αυτή των ανθρώπων, άρα μπορούν να αισθάνονται αγάπη.
Έτοιμα για θυσίες
Όπως συμπληρώνουν οι ειδικοί, τα ζώα είναι επίσης κοινωνικά και αρέσκονται ιδιαίτερα στους εγκάρδιους χαιρετισμούς. Στις κατοικίδιες γάτες και τους σκύλους αρέσει πολύ να χαιρετιούνται μεταξύ τους, ενώ είναι ευτυχισμένοι όταν μας βλέπουν και θέλουν επίσης να μας χαιρετήσουν (και αυτό δεν συμβαίνει γιατί περιμένουν κάποια ανταμοιβή). Το πιο σπουδαίο όμως σε αυτά τα ζώα είναι ότι είναι έτοιμα να θυσιάσουν τη ζωή τους για μας και να βάλουν τις ανάγκες μας πάνω από τις δικές τους.
Παράξενες φιλίες
Όμως η πιο δυνατή υπέρβαση που κάνουν τα ζώα είναι η κατάργηση της σχέσης κυνηγού και θηράματος. Εκτός από τον σκύλο και τη γάτα, πολλές δυνατές αλλά παράταιρες φιλίες έχουν καταγραφεί. Η πιο περίεργη; Η θερμή φιλική σχέση μεταξύ ενός φιδιού (που τρέφεται με αρουραίους) και ενός συμπαθητικού χάμστερ, που αναπτύχθηκε σε ζωολογικό κήπο του Τόκιο.
