Υπάρχουν γοργόνες; Τι λένε οι επιστήμονες και οι παραδόσεις;

Χρόνια τώρα κυκλοφορούν φήμες ότι στα βάθη των θαλασσών ζουν απειλητικά (κυρίως) ανθρωπόμορφα πλάσματα με ουρά ψαριού, τόσο θηλυκά (γοργόνες) όσο και αρσενικά (τρίτωνες). Μήπως τελικά η ύπαρξή τους είναι γεγονός – και μάλιστα υπάρχουν αποδείξεις γι΄ αυτό;

Αιχμαλώτισαν γοργόνες;

Το 2012 ένα ντοκιμαντέρ του Animal Planet (“Γοργόνες: Το σώμα που βρέθηκε”) τάραξε τα νερά όχι των ωκεανών αλλά του κατεστημένου, ισχυριζόμενο ότι οικογένειες των μυθικών υδρόβιων πλασμάτων ζουν κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, ενώ έχουν βρεθεί και λείψανά τους. Η ταινία ζωντάνεψε στα μάτια των θεατών τον υποθετικό κόσμο στον οποίο κατοικούν τερατόμορφα, απειλητικά γοργονοειδή, κρυμμένα από τα μάτια των στεριανών προκειμένου να επιβιώσουν.

Φωτιά στη συνέχεια έβαλε και το WeeklyWorldNews παρουσιάζοντας δημόσια χείλη να μιλούν για υβρίδια ανθρώπου και ψαριού, τα οποία ζουν στις θερμές θάλασσες της Καραϊβικής και της Μεσογείου αλλά και στον Ειρηνικό και τον Νότιο Ατλαντικό Ωκεανό. Ακολούθησαν φήμες για επτά αιχμαλωτισμένες γοργόνες που ζουν σε αμερικανικά τεχνητά ενυδρεία προς παρατήρηση και πολλά άλλα… συνομωσιολογικά.

Το 2013 ένα νέο βίντεο του Animal Planet (“Γοργόνες: Νέα στοιχεία”) μας έδειξε τη… χαρακτηριστική παλάμη (με ενωμένα δάχτυλα) ενός ψαράνθρωπου να ακουμπά στο γυαλί βαθυσκάφους στη θάλασσα της Γροιλανδίας, σαν προσπάθεια επικοινωνίας με τον επιστήμονα που κοιτούσε αποσβολωμένος μέσα από το σκάφος.

Το αποκορύφωμα ήρθε με ένα σύντομο βίντεο από το Kiryat Yam του Ισραήλ, που δείχνει μια γοργόνα να κάθεται επάνω σε έναν βράχο και στη συνέχεια να βουτά στη θάλασσα.

Σύζυγοι θαλάσσιων δράκων;

Παρά τις πολυάριθμες ανθρώπινες μαρτυρίες για γοργόνες σε όλον τον πλανήτη, η αμερικανική Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών (National Ocean Service-NOS), αρμόδια για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών στις θάλασσες, δεν έχει ξεκαθαρίσει ρητά ότι δεν υπάρχουν γοργόνες. Αναφέρει όμως ότι τα πλάσματα αυτά είναι καταγεγραμμένα στο ανθρώπινο συλλογικό ασυνείδητο όλων σχεδόν των ναυτικών λαών από την παλαιολιθική εποχή ακόμα.

Σύμφωνα λοιπόν με τη NOS:

Οι “μισές-άνθρωποι, μισές-ψάρια σειρήνες” είναι θρυλικά πλάσματα της θάλασσας.

Οι γοργόνες αναφέρονται στις θαλασσινές παραδόσεις των λαών από αμνημονεύτων χρόνων. Οι άνθρωποι της Παλαιολιθικής Εποχής τις ζωγράφιζαν (πριν από 30.000 χρόνια)  μέσα σε σπήλαια.

Στη μυθολογία αφθονούν τα όντα που είναι κατά το ήμισυ ανθρώπινα, ονομαζόμενα χίμαιρες (Κένταυροι, σάτυροι, Μινώταυρος).

Εκτός από τον Όμηρο, που τις μνημονεύει στην Οδύσσεια, οι γοργόνες στην αρχαία Άπω Ανατολή αναφέρονταν ως σύζυγοι των ισχυρών θαλάσσιων δράκων και έμπιστοι αγγελιαφόροι μεταξύ των συζύγων τους και των αυτοκρατόρων της στεριάς.

Οι αυτόχθονες της Αυστραλίας αναφέρονται στα μαγευτικά τραγούδια τους.

Πάντως το Animal Planet επισημαίνει ότι οι πιο αρχαίες απεικονίσεις ανθρώπων με ουρά ψαριού βρίσκονται σε σπηλιές στην Αίγυπτο. Οι πρωτόγονες τοιχογραφίες τους δείχνουν να κυνηγούν με δόρατα και δίχτυα.

Μόνο μην τις θυμώσεις

Σύμφωνα με τα ιστορικά ευρήματα, σχεδόν κάθε αρχαίος πολιτισμός (Έλληνες, Ασσύριοι, Βαβυλώνιοι, Φοίνικες, Αφρικανοί κ.ά.) είχε στο πάνθεόν του ένα θηλυκό ή αρσενικό ανθρωπόμορφο πλάσμα με ουρά ψαριού. Όσο για την Ελλάδα, οι θρύλοι και οι παραδόσεις της ελληνικής λαογραφίας συχνά απεικονίζουν τις γοργόνες άλλοτε σαν φιλικά πλάσματα (εκτός και αν τις θυμώσεις, όπως στην περίπτωση της αδελφής του Μεγάλου Αλεξάνδρου) και άλλοτε σαν απειλητικά μυθολογικά τέρατα.